Salih YANBASTIOGLU
Collaborating, Creating, Presenting, Selling and Solving:
People, Solutions, Ideas, Experiences and Problems.
COVID-19 Karantina Günlerinde Evden Çalışma ve İletişim -2
COVID-19 salgını ile iş hayatımızda her zaman yeri olan Tümleşik İletişim teknolojilerine ihtiyacın en üst seviyeye çıktığını yaşayarak tecrübe etmekteyiz. Her ölçekten kurumsal firmanın altyapısında kullanmakta olduğu Tümleşik İletişim (UC) teknolojileri ve Bulut teknolojileri ayrı ayrı yada birlikte de kullanılabilmektedir; ancak On-Premises çözümlerden vazgeçil(e)meme nedenleri olarak Regülasyon Politikaları-Mevzuatlar, Coğrafi Erişim-Yedeklilik, IT Entegrasyonları ve diğer Özelleştirilmiş Uygulama vb durumları da söyleyebiliriz. Sahip olduğumuz UC altyapılarının yeteneklerini tam kapasite kullanabilmek için bugünlerden daha iyi bir fırsat olamazdı diye düşünüyorum; bu tür teknolojiler sayesinde iş akışımızı aksatmadan ve sosyal mesafelerimizi koruyarak izolasyonumuzu ve iletişimimizi sağlayabiliyoruz. Dünyada, internet teknolojilerinin gelişmesiyle geleneksel haberleşme altyapıları da on-premises yapıdan cloud üzerinden servis hizmeti (CaaS) şekline dönüşmektedir.
Günümüzde hala geleneksel olarak kullanımı devam eden Analog(PSTN), PRI (ISDN) hatların çoğu IP tabanlı SIP Trunk' lar sayesinde Fiber hatlar üzerinden VoIP haberleşmesine dönüşse de ses altyapılarımız da fiziksel yada diğer nedenlerden dolayı kullanımları devam ediyor. Fiziksel altyapılarımızda analog ve eski teknolojileri bırakırken birçoğunu IP tabanlı ağlarımızla entegre ettik, teknolojideki gelişmeler sayesinde , Ses-Video altyapıları bulut teknolojileriyle de entegre çalışabilir hale geldi. Ana amaç, çalışanları daha verimli ve iş değerini artırmaya yardımcı olacak tüm UC yeteneklerini kurmak ve kullandırmak olsa da; performans, güvenlik, yedeklilik, bakım-onarım-destek ve çevresel maliyetleri de önemli karar parametreleridir.
On-Prem , Hibrit yada Bulut teknolojileri nasıl tasarlanırsa o şekilde kullanılabilmektedir. Fiziksel olarak On-Prem yatırımı yapmış kurumsal firmalar bir anda bulut tabanlı yapıya geçmek için sıcak bakmamaktadır , geçiş için alınacak kararlarda ilk düşünülen güvenlik ve tabi OPEX ve CAPEX değerleri de işletme- sermaye harcamaları açısından önem arz etmektedir; bu nedenle firmalar şirket içi yapılarından vazgeçmeden Hibrit çözümleri aktif hale getirerek tamamen Bulut öncesi hazırlıklar da yapabiliyorlar.
COVID-19 salgını nedeniyle, uzaktan ve evden çalışmak zorunluluk haline dönüştü; bu nedenle de firmalar altyapısında güvenlik, erişim(VPN), iletişim hat kapasiteleri, bant-genişliği gibi alanlarda kapasite ve yedekliliklerini arttırarak uzak çalışanlar için maksimum hizmet seviyesine ulaştılar/ulaşıyorlar. Uzak çalışanlar ; anlık mesajlaşma, durum bilgisi, sesli ve video görüşme, doküman paylaşımı gibi UC ve işbirliği uygulamaları kullanmakta. UC sektöründeki dev firmalar, bulut taban servislerinde ücretsiz olarak hizmetlerini açsalar da güvenlik vb nedenlerle kurumsal ve büyük ölçekli firmalar mevcut altyapılarındaki UC iletişim teknolojilerini kullanmaya devam etmektedir.
Kurumsal On-Prem Tümleşik İletişim ve İşbirliği çözümleri nelerdir, pazarda kimler var ve karantina günlerinde bunlardan ne ölçüde faydalanabiliriz konularına kısaca değinmek gerekirse ve Gartner'ın güncel raporlarında da olduğu gibi Microsoft (S4B, Office 365), Cisco (Jabber, IP Communicator ,Webex) ve Mitel gibi firmalar ilk sıralarda gözümüze çarpıyor.
Microsoft, Skype for Business ile firmalara şirket içi ve şirketler arası sesli, görüntülü, web konferans görüşmelerin yanında anlık mesajlaşma da sağlamakta. PC, Android, Iphone ve IPAD gibi bir çok cihaz tarafından desteklenmektedir. Platform ayrıca S4B, SFB, SfB ve Skype4B olarak adlandırılmaktadır. 4k'dan 100k kullanıcıya kadar hizmet verebilmektedir, Mediation Server sayesinde Enterprise Voice özelliği ile PSTN, ISDN yada SIP Trunk entegrasyonları ile SRTP-RTP haberleşmesini desteklemektedir. Video görüşmelerde H264 desteği de mevcuttur. Mobil yada Remote kullanıcılar içinde EDGE Server ile DMZ ortamından güvenli bir şekilde erişim entegrasyonu yapılmaktadır. Federasyon ilişikleri ile farklı organizasyonlardaki Skype kullanıcıları ile de haberleşme sağlanabilmektedir. SFB'den SFB'ye görüşmelerin yanı sıra diğer üretici firmalarla da kolaylıkla secure olarak entegre olabilmektedir. Log-in olunan cihaz üzerinde Mikrofon yada Kamera olmasa da harici Polycom, Polycom RealConnect gibi uç nokta çözümleriyle de entegre çalışabilmektedir, bu çözümler kişisel yada oda tipi video konferans deneyimi sağlamaktadır. TLS sinyalleşmesi öncelikli kullanıldığı için oldukça güvenilirdir. Hibrit kullanım için Bulut hizmeti olan Office 365 ile entegre bir şekilde de çalışabilmektedir.
Cisco, Jabber ve IP Communicator ile son kullanıcılara şirket içi ve dışı aramalarda kullanmakta oldukları masa telefonu ve video konferans cihazı deneyimini yaşatmaktadır. Cisco Jabber uygulaması Android, Iphone, IPAD, PC gibi bir çok cihazdan sesli ve görüntülü görüşmelerin yanı sıra anlık mesajlaşma , durum bilgisi ve ekran paylaşımı gibi özellikleri de desteklemektedir. VPN ile erişimin yanı sıra DMZ ortamında ve lokalde konumlandırılan Expressway Edge ve Core sunucularıyle VPN'siz de erişimi mobil yada remote kullanıcılar için sağlamaktadır. Şirket içi sesli ve video konferansların yanı sıra mobil cihazlarla da yine Expressway Edge ve Core sunucuları yardımıyla şirket dışı aramalara da izin vermektedir. Dış dünyaya açılan Edge sunucusu DMZ ortamında olduğu için IP, Port ve URL filtre, Whitelist ve yetkilendirmelerle güvenlik katmanından geçmektedir. Dış dünya ile SIP ve H323 haberleşmeleri ile SIP URI yada IP adresi ile aramalar yapılabilmektedir. Ayrıca Expressway sunucuları üzerinde de Firewall ve CPL gibi özellikler aktif edilmektedir bu sayede yetkisiz kullanıcı ve istenmeyen çağrılar engellenebilmektedir. IP Communicator ise biraz daha eski SoftPhone diye nitelendirilen deneyimi sunmaktadır. Video görüşmelerde yine Cisco Meeting Server (CMS) ile 2 kişi ve üzeri katılımcılı toplantılar istenen tarih ve saat için oluşturulabilir yada anlık olarak video konferansa dönüştürülebilir. Yine CMS ile Skype for Business vb UC platformları ile entegrasyon sağlanabilir ve her katılımcı taraf için alışık oldukları ara-yüz ile haberleşme sağlar. Hibrit olarak kullanım için Bulut hizmeti olan Cisco Webex ile entegre edilerek kişisel uç noktalar yada oda tipi çözümler, sanal toplantı odaları ve Webex Board olarak isimlendirilen Beyaz Tahta uygulamalarını da desteklemektedir.
Mitel, 100 ülkede 70 milyondan fazla kullanıcıya dijital, analog, IP ve SIP çağrı kontrol sistemleri ile on-prem tümleşik iletişim alanında ve bulut teknolojileriyle hizmet veriyor. MiVoice Office ürün yelpazesi ile küçük-orta ve büyük ölçekli işletmelere On-Prem çözümler sunmaktadır. Mobil cihazlar üzerinde uygulamalar ile kullanıcılara masa telefonu deneyimlerini de yaşatıyor. MiVoice MX-ONE'la da daha zengin ve daha etkili iş iletişimi sağlayan çağrı merkezi yeteneklerinin yanı sıra tümleşik iletişim ve işbirliği özelliklerini de sunuyor. Diğer UC üretici firma santral ve çözümleriyle de entegrasyon ile Dect telefon vs çözümlerle de hareketlilik sağlayarak özellikle ofis içinde ve dışında hareket halindeki kullanıcılar için üretkenlik ve ulaşılabilirlik sağlıyor. Hibrit ve Bulut çözümlerinde de oldukça iddialı olan Mitel, MiCloud ürünleriyle Bulut tabanlı çözümler ile hizmet veriyor. Ayrıca MiCloud Connect ile anlık mesajlaşma , toplantıları, ekip mesajlarını, faksa e-postaları ve daha fazlasını destekliyor. MiCloud Connect servislerini de Google platformları üzerinden sunmaktadır.
On-Premises, Hybrid ve Cloud Tümleşik İletişim çözümleri için çeşit ve yıllara göre analizinin yapıldığı detaylı makalelere aşağıdaki faydalı linklerden de ulaşabilirsiniz:
https://www.gminsights.com/industry-analysis/unified-communications-market-report
https://www.grandviewresearch.com/press-release/global-unified-communication
https://www.uctoday.com/unified-communications/summarising-gartners-magic-quadrant-uc/
https://www.uctoday.com/unified-communications-news/
Cisco, Microsoft ve Mitel ürün ve çözümleri için detaylı bilgi için:
https://www.mitel.com/solutions
https://docs.microsoft.com/en-us/
https://www.cisco.com/c/en/us/products/unified-communications/index.html
Sağlıklı ve bol iletişimli günler dilerim.
Salih.
Tümleşik İletişim Teknolojileri (Unified Communication Technologies)
Tümleşik İletişim (UC), gerçek zamanlı olarak ses, görüntü, telekonferans, videokonferans, anlık mesajlaşma, anlık durum bilgisi ve mesajlaşma, sesli posta ve faks gibi iletişim bileşenlerinin birbirleriyle farklı görevlerdeki sunucu ve uç noktalarının uygun ve doğru şekilde entegrasyonu ile kolay ve hızlı bir şekilde iletişim sağlamaktadır. Tümleşik iletişim denildiğinde akla tek bir cihaz değil de birden fazla iletişim aracı yada yönteminin tek bir cihazmış gibi senkron ve amaca uygun bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadır. UC ile makinalar ve insanlar arasındaki uyumu ve iletişimi kolaylaştırırken iş süreçlerinde yaşanan gecikmeleri en aza indirmektedir.
Tümleşik iletişim teknolojileri iş süreçlerini hızlandırırken profesyonel anlamda çalışanlara da bir çok şey katmaktadır, bunlardan bazılarını örneklersem; kullanıcılara mekandan bağımsız olmayı yani mobiliteyi kazandırıyor, ulaşılamama durumlarında mobil cihazlarından sesli yada görüntülü iletişim yolu sunuyor, her şeyin ötesinde günümüzde en önemli ve anlamlı birim olan zamanı kullanıcılara kazandırıyor.
Tümleşik iletişim öncesindeki iletişim tarihçesini kısaca hatırlayacak olursak, telekomünikasyon alanındaki gelişmeler iş dünyasına gecikmeli ve pahalı olarak yansımaktaydı. Eskiden sayılı olan Telekom firmaları tarafından kurumsal müşteriler için tahsis edilen PBX hatlar kullanılırdı bu da işletim, bakım ve ücretlendirme yönünden Telekom firmalarına oldukça fazla ödeme gerektiriyordu. İletişim altyapısı ve teknoloji geliştikçe kurumlar Telekom firmaları tarafındaki PBX sistem çözümlerini kendi bünyesine katmaya başladı ancak bu da firmalar için ekstra maliyet ve insan gücü gereksinimlerini arttırdı. Zaman geçtikçe bu sistemlerin işletimi, yönetimi ve bakımını kolaylaştırmak ve maliyetleri azaltmak için yeni çözümler aramaya başladılar. Sonunda ise şuan her türlü verinin üzerinden geçtiği IP altyapısı tercih edilmeye başlandı. Bununla birlikte PBX hizmeti ve ürünü sağlayan haberleşme firmaları bünyelerinde bulunan PBX cihazların ortak yöntem ve entegrasyonlarla birbirleri arasında sağlayacakları iletişimi IP üzerinden ses ileterek başardılar; ilk olarak Vocaltec firması 1995 yılında Internet Phone Software isimli bir program ile ses kartı, mikrofon, hoparlör ve modem bağlı olan bir bilgisayar üzerinden sıkıştırılmış ses sinyalini ve paketlerini PC’den PC’ye internet üzerinden iletmiştir. Daha sonra 1990’lı yılların sonlarında ise telefondan telefona VoIP iletişimi sağlanmıştır. Milenyumdan sonraki yıllardan günümüze kadar da yoğun bir çalışmayla mevcut yapısına ulaşmıştır. 2011 yılında yapmış olduğum Voice Over IP (İnternet Protokolü üzerinden ses iletimi) ve Servis Kalitesi (QoS) Parametreleri konulu lisans tezim ile daha da derinlerine inmiş bulunmaktayım. IP üzerinden ses iletimi sayesinde artık iletişim sadece iki telli iletişim hattı değil uç nokta olarak ne konumlandırılırsa onun üzerinden haberleşmeyi sağlayan bir teknoloji haline geldi.
Tümleşik iletişim teknolojisini kullanıcılara sağlayan firmalar ise; Asteriks, IBM, Microsoft, Avaya, Alcatel, Cisco vs. Bunlardan bazıları açık kaynak kod mimarisindeyken çoğunluğu Linux/Unix işletim sistemleri üzerinde üretici firmaların dizaynlarının kullanıcılara göre konfigürasyonları sağlanacak şekilde üretilmektedir.
UC teknolojisini her türlü iletişim cihazının birbiriyle entegrasyonu ile insan hayatına günümüzde katmış oldu değerlere bakacak olursak, profesyonelleri ofislerinden bağımsız hale getirirken kullandıkları iletişim terminalleri sayesinde bir toplantıyı zaman ve mekan bağımsız düzenleyebilirken toplantı esnasında her türlü yazılı sözlü paylaşımlarını kolay ve hızlı bir şekilde yapabilmektedirler.
Sonuç olarak günümüzde tümleşik iletişim her alanda her anlamda hız, motivasyon ve esneklik kazandırmaktadır. İş gücü dağılımından tutunda mobil yapısı ile kullanıcıları ofis bağımlılığından kurtarmaktadır. Yapılan bir WebRTC (Disruptive Analysis 2014) araştırmasına göre tümleşik iletişim teknolojileri kullanıcıların verimliliğini ve zaman kontrollerini %66 arttırdığı gözlenirken, ekipler arası iletişim ve koordinasyonu %59, bilgi işlem yönetimlerini %53 ve %51’de veri güvenliğini arttırmakta olduğuna dair bilgilere ulaşılmıştır. Ayrıca tümleşik iletişim teknolojileri kapsamında bulunan ses ve görüntü altyapısına yapılan yatırımların büyük ölçekli ve dağınık yerleşimli kurumsal firmaların toplantı hazırlık süreçlerinde, çalışan verimliliğinde ve iş akışlarındaki hızlanmaya %40 ve üzerinde fayda sağlayacağı öngörülmektedir.
